انکار: مرحله اول بعد از طلاق

در مقاله پنج مرحله ترمیم روح بعد از طلاق ، مراحل پنج گانه روحی که انسان پس از هر واقعه ناگوار طی می کند را معرفی کردیم. اولین مرحله، انکار است که در این مقاله به آن میپردازیم.

شکل اول انکار

کلمه انکار به این معنا است که انسان منکر وجود یک واقعیت شود؛ یعنی با اینکه آن واقعیت وجود دارد ولی انسان آن را قبول نمی‌کند.اولین واکنش انسان نسبت به یک مصیبت که بر او وارد می‌شود،انکار کردن واقعیت آن مصیبت است. انکار سازوکاری طبیعی است که خداوند آن را درون ما قرار داده است. انکار، سعی می‌کند تلاطم و فوران شدید احساسات ما را طوری توجیه کند تا بتوانیم شوک واردشده از مصیبت را تحمل کنیم.تا حالا دیده‌اید (خصوصاً در میان ما ایرانیان)کسی که یکی از عزیزانش به تازگی از دنیا رفته، هنگام سوگواری جملاتی نظیر این را بگوید: «هنوز باورم نمیشه که من رو ترک کردی؛ پاشو باهام حرف بزن؛ چرا این‌قدر ساکتی؟ منو تنها نذار!» و جملاتی از این قبیل را بیان می‌کند؟ یا هنگام به خاک‌سپاری متوفی، شخص داغ‌دیده اجازه نمی‌دهد که عزیزش را دفن کنند، مانع ریختن خاک می‌شود، خود را به زمین کشانده و می‌خواهد به همراه متوفی وارد قبر شود.یکی از دلایل بنیادی این رفتارها این است که شخص هنوز در مرحله انکار مصیبت به سر می‌برد و هنوز قطعی بودن مرگ عزیزش را نپذیرفته است.این امر به خاطر وابستگی و عشق زیاد نسبت به عزیز از دست ‌رفته است.

شکل دوم انکار

شکل دیگری از انکار این است که انسان به علت فرار از یک واقعیت تلخ، آن را انکار می‌کند. این راحت‌ترین راه برای مواجهه با یک مشکل است : «وانمود کردن اینکه اصلا مشکلی وجود ندارد». مثلا دختر بچه‌ای را در نظر بگیرید که پدر و مادرش هر روز باهم دعوا و کتک‌کاری می‌کنند. وقتی دوستان و همکلاسی‌های این دختر بچه از او می‌پرسند که آیا مشکلی در خانواده‌اش هست،پاسخ می‌دهد : «نه، هیچ مشکلی وجود ندارد. همه چیز عالی است». این انکار ناشی از ترس روبرو شدن با آن مشکل است.

انکار واقعیت مصیبت، در مورد طلاق یا جدایی از همسر نیز صحت دارد. در ابتدای جدایی، طرفین رابطه هنوز به طور کامل باور ندارند که رابطه تمام‌شده است و راهی برای برگشت وجود ندارد. هرچه رابطه زوجین پیش از جدایی صمیمی‌تر و عمیق‌تر باشد، انکار این مصیبت قوی‌تر است. معمولاً طرفی در رابطه که «ترکش کرده‌اند» دوره انکار بسیار سخت‌تری را نسبت به ترک کننده رابطه خواهد گذراند.هرچه رابطه زوجین پیش از جدایی صمیمی‌تر و عمیق‌تر باشد، انکار جدایی قوی‌تر است.

شکل دوم انکار در مورد طلاق، پدیدۀ هوایی‌اند به این شکل باشد که فرد وانمود کند اتفاق مهمی نبوده و اصلاً برایش مهم نیست که این اتفاق افتاده است. بنابراین وقتی از او در این رابطه سؤال می‌شود، جواب‌هایی از این دست می‌دهد: «ولش کن بابا! این موضوع که اصلا اهمیتی برای من نداره! اون از نظر من مُرده و من هم دارم از زندگیم لذت میبرم»

تا از مرحله شکستن انکار عبور نکنید، درمان‌های دیگر بر روحتان اثر چندانی نخواهد داشت چون همیشه ندایی از اعماق درون به شما می‌گوید که «شاید او بازگردد». این ندای درونی چیزی جز «ترس» نیست که خود را در ظاهر امید، وجدان و چیزهایی از این ‌دست پنهان کرده است. ترس از تنها ماندن، ترس از حرف مردم، ترس از مردن، ترس از فراغ یار، ترس از زندگی بعد از جدایی و… . اگر واقعا می‌خواهید به ‌زودی حالتان خوب شده وزندگی جدید و زیبایی را شروع کنید، لازم است که به یک آگاهی از این ترس‌ها در وجود خود برسید و مرحله شکستن انکار را به سلامت سپری کنید.

هرچه رابطه زوجین پیش از جدایی صمیمی‌تر و عمیق‌تر باشد، انکار جدایی قوی‌تر است. صبر داشته باشید که روزهای خوب در راه است. شما هم می‌توانید واقعا معنای این بیت زیبا را در زندگی خویش پیاده کنید:

غصه در آن دل رود کز هوس او تهی است

غم همه آنجا شود کان بت عیار نیست

روند انکار برای خود من دو ماه به طول انجامید حال آنکه این روند برای افراد مختلف متفاوت است. این روند می‌تواند بسته به شرایط و سطح آگاهی افراد، از چند روز تا حتی چند سال به طول انجامد.

خروج از انکار

برای عبور کردن از انکار تنها کاری که لازم است انجام دهید این است که اولا آگاه باشید که در مرحله انکار هستید و سپس خود را متقاعد کنید که او برای همیشه از زندگی شما رفته است. میدانم که شاید با خود بگویید که انجام این قدم، به حرف آسان است و در عمل مشکل است. ولی از هیچ‌چیز نترسید. ترس‌هایی را که در سؤال بالا لیست کردید را یک‌بار مرور کنید. فرضاً تمام چیزهایی که از آن‌ها می‌ترسید اتفاق بیفتد. آیا هیچ‌یک از این ترس‌ها شما را می‌کشد؟ کدام یک بهتر است؟ تمامی این ترس‌ها را ماه‌ها و سال‌ها به دوش بکشید و نتوانید حال خوب وزندگی زیبای پیش‌رویتان را تجربه کنید؛ یا اینکه یک‌بار برای همیشه، پا روی این ترس‌ها بگذارید و به خاطر احترامی که برای خودتان قائل هستید، خود را از اسارت ذهنی نسبت به همسر قبلی‌تان رها کنید؟فراموش نکنید که اگر اتفاقی شما را نکشد، قطعاً شما را قوی‌تر خواهد کرد. پس نترسید از اینکه باور کنید که فعلاً تنها شده‌اید.

بهترین پیشنهاد برای شکستن و عبور از ترس‌هایتان سپردن آن‌ها به خدایی است که به او ایمان دارید. حتی اگر ایمان ندارید به اینکه خداوند در زندگی‌تان نقشی ایفا می‌کند باز هم مهم نیست. همه این ترس‌ها را به کائنات لایتناهی بسپارید. مطمئن باشید جهان هستی تشعشع این جرئت و جسارت شما را دریافت می‌کند و متناسب با آن برایتان رخدادهایی را خلق می‌کند که شما را به سمت بهتر شدن اوضاع زندگی‌تان هدایت می‌کند.سعی کنید با تمام وجود به خود بقبولانید که در حال حاضر مجرد شده‌اید، طرف قبلی‌تان هیچ نقشی در زندگی امروز شما ندارد و کارهای زیادی را باید روی خودتان انجام دهید.

اگر اتفاقی شما را نکشد، قطعاً شما را قوی‌تر خواهد کرد.

بنابراین اولین و مهم‌ترین قدم در مسیر ترمیم آسیب‌های بعد از جدایی و طلاق، این است که از مرحله انکار عبور کنید. مرحله بعد از انکار، گذر از غول خشم است.